- سه شنبه ۱۳ فروردين ۹۸
همه ملتها، فرهنگ و آیین مخصوص خودشان را دارند که مربوط به باور گذشتگان شان میشود و لزومن با باورها و شرایط کنونی جامعه ارتباطی ندارد. این بخش از فرهنگ را اما میتوان به دو دسته تقسیمبندی کرد؛ آیینهایی که سبب ضرررسانی به افراد و جامعه میشوند، و آیینهایی که ضرری برای جامعه به دنبال نمیآورند.
ایران به عنوان جامعهای با سابقه تاریخی زیاد، رسومات و آیینهایی را از دوره باستان در فرهنگ خود دارد که امروزه هم مورد توجه مردم قرار میگیرد. از جمله این مراسم، آیینهای مربوط به عید نوروز است که فضای ناب و پرنشاطی را در جامعه میگستراند. در این میان، افرادی که احساس میکنند توجه به اینگونه رسوم، نادرست و نامناسب است، در طول سالیان اخیر به هر طریقی تلاش کردهاند تا این آیینها را از فلسفه خود خارج کنند (که اگر میتوانستند، حتمن در صدد نابودی آنها برآمده بودند). از جمله این اقدامات، به کار بردن اسامی ناآشنا و غیر معمول بهجای اسامی اصلی اینگونه مراسم است؛ مثل «چهارشنبه آخر سال» بهجای چهارشنبهسوری یا «روز طبیعت» بهجای سیزده بدر!
اما آیا واقعن دیگر ملتها هم همین کار را با فرهنگ خود میکنند؟ آیا هر رسمی که از گذشتگان به ارث رسیده، مذموم و مضر بوده و باید در صدد تغییر و حذف آن بر آمد؟ البته که آیینهای مضر -از هر دورهای که آمده باشند- میبایست تغییر یابند که در جامعه ما هم این بخش از فرهنگ چندان خالی نیست؛ کشتن حیوانات به بهانه دفع بلا، رمالی و رفتارهایی از این قبیل که در باور بخش بزرگی از مردم جامعه مان نهادینه شده و آسیبهای فراوان به جامعه و افراد وارد میکند. اما دوستانی که به بهانه عقلانی کردن امور، مراسم نوروز را خرافه میدانند، آیا گمان میکنند مردم ما واقعن به نحسی ۱۳ اعتقاد دارند یا هنگام پریدن از روی آتش چهارشنبهسوری، به شنیده شدن صدایشان توسط آتش؟
مراسم نوروز مثل چهارشنبهسوری و ۱۳ بدر، هر یک دارای فلسفههایی زیبا هستند که امروز به ما ارث رسیدهاند و اگرچه ما در شرایط گذشتگان مان زندگی نمیکنیم، اما به طور نمادین، این آیینها را پاس داشته و بهانهای قرار میدهیم برای شادی. بنابراین نگاههایی که چهارشنبهسوری و سیزدهبدر و امثال اینها را خرافه و غیرعقلانی میخوانند، چندان روی واقعیات استوار نیستند؛ اگر نگران گسترش خرافات در جامعه هستیم، راه بسیار است برای مبارزه؛ خرافه و افکار نادرست هم بسیارند. اما رسم نوروز که نه امروز میتوان آن را خرافی خواند و نه فلسفه نازیبایی دارد و نه آسیبی برای کسی، چرا باید این همه مورد نکوهش برخی قرار بگیرد؟
- ۱۷۲
